Án lệ số 39/2020/AL về Xác định giao dịch dân sự có điều kiện vô hiệu do điều kiện không thể xảy ra
Khái quát nội dung Án lệ:
Người thuê nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước (bên bán) cam kết sau khi mua hóa giá nhà của Nhà nước sẽ chuyển nhượng quyền sở hữu nhà cho bên mua. Bên bán đã nhận tiền và giao nhà cho bên mua nhưng sau đó Nhà nước không hóa giá và không công nhận quyền sở hữu nhà. Trường hợp này, phải xác định hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu nhà là giao dịch dân sự có điều kiện nhưng vô hiệu do điều kiện của hợp đồng không thể xảy ra.
Bình luận của Luật sư:
§ Giao dịch dân sự Vô hiệu phải được hiểu là giao dịch không có giá trị pháp lý ngay từ ban đầu, như nó chưa từng tồn tại và chưa từng xảy ra. Khái niệm này xuất phát từ thuật ngữ Latin ab initio. Ví dụ: giao dịch được các chủ thể không có năng lực pháp luật, năng lực hành vi phù hợp xác lập, giao dịch do bị cưỡng ép ...
§ Trường hợp này của Án lệ được xác định là Giao dịch dân sự có điều kiện, nhưng vì điều kiện đó không xảy ra nên Giao dịch dân sự đó không phát sinh. Như vậy thỏa thuận này vẫn có hiệu lực từ ban đầu, xác định rõ điều kiện để phát sinh giao dịch, cho đến khi xác định điều kiện đó không thể xảy ra nên giao dịch dân sự không phát sinh.
§ Theo quan điểm của chúng tôi, việc xác định Giao dịch dân sự có điều kiện vô hiệu do điều kiện không thể xảy ra là không chính xác về thuật ngữ ngay từ cái tên. Phải chăng đây cũng chính là lý do Uỷ ban Thẩm phán Tòa án cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh quyết định hủy 02 bản án Phúc thẩm và Sơ thẩm trước đó.